Klenbuterol jest sterydopodobną substancją działającą rozkurczająco na drogi oddechowe, pierwotnie przeznaczoną do leczenia astmy u koni. Działa udrażniająco na górne drogi oddechowe i powoduje rozszerzenie oskrzeli. Powoduje zmniejszenie ciśnienia krwi i rozszerza naczynia krwionośne odpowiedzialne za transport tlenu, dzięki czemu wzrasta poziom tlenu we krwi.

W niektórych europejskich i latynoamerykańskich państwach klenbuterol jest również dopuszczonym lekiem w terapii astmy u ludzi. W Stanach Zjednoczonych takie użycie jest prawnie zabronione, mimo że w przeszłości substancja była powszechnie podawana zwierzętom hodowlanym. W 1991 roku amerykańska Służba Bezpieczeństwa i Kontroli Żywności ustaliła, że klenbuterol był dodawany do pasz przez wielu hodowców. Zwierzęta tuczone w taki sposób szybko przybierały na tkance mięśniowej, a w ich mięsie było mniej tłuszczu. W tej chwili klenbuterol w wielu państwach nie może być podawany zwierzętom.

Obecnie kontrowersje wokół substancji związane są przede wszystkim z używaniem jej przez kulturystów i osoby dążące do redukcji wagi ciała. W tym artykule przyjrzymy się mechanizmowi działania klenbuterolu, jego zastosowaniom i ryzyku, z jakim wiąże się jego zażywanie.

Jak działa klenbuterol?

Klenbuterol stymuluje pracę serca i ośrodkowego układu nerwowego. Dla organizmu jego działanie jest podobne do efektu wywoływanego przez adrenalinę czy amfetaminę. Ta substancja jest także agonistą receptorów β₂-adrenergicznych, a więc ma działanie przeciwne do beta-blokerów. Podczas gdy beta-blokery hamują produkcję adrenaliny i noradrenaliny, klenbuterol podnosi ich poziom w organizmie, co wywołuje następujące efekty:

• szybkie spalanie tłuszczu
• pobudzenie
• nerwowość
• wzrost energii

Zastosowanie

Klenbuterol pierwotnie był używany jako lekarstwo na astmę. Dzisiaj jest używany przede wszystkim przez kulturystów, wyczynowych sportowców i osoby, które chcą łatwo i szybko pozbyć się nadmiarowych kilogramów. Klenbuterol znajduje zastosowanie w odchudzaniu, ponieważ przyspiesza metabolizm. Poza tym, że pomaga spalić tłuszcz, ułatwia budowanie muskulatury.

Światowa Agencja Antydopingowa wydała bezwzględny zakaz stosowania klenbuterolu.

Dawkowanie

Sportowcy i kulturyści stosujący klenbuterol zwykle przyjmują go w parodniowych ciągach przeplatanych przerwami. Dla przykładu: program może zakładać naprzemiennie 2 dni zażywania substancji i 2 dni przerwy lub tydzień zażywania, po którym następuje tygodniowa przerwa. Sportowcy zwykle łączą stosowanie klenbuterolu z dietą bogatą w białko, umiarkowanie bogatą w węglowodany i niskotłuszczową.

Dawkowanie jest zależne od takich czynników, jak płeć czy indywidualny poziom tolerancji na substancję. Klenbuterol może być przyjmowany doustnie lub w formie zastrzyków. Obie drogi podania są ryzykowne. Zastrzyki mogą pozostawić po sobie blizny, a zażywanie tabletek jest niebezpieczne dla wątroby. Rekomendowana dawka w leczeniu astmy to 0,02-0,04 mg dziennie.

Ryzyko i efekty uboczne

Powodem, dla którego klenbuterol jest zakazany w tak wielu krajach i budzi tak duże kontrowersje, jest długa lista jego skutków ubocznych. Wiele z nich przypomina zmiany, które następują w organizmie to zażyciu amfetaminy. Należą do nich:

• lęk
• drgawki
• ból głowy
• zwiększona potliwość
• wzrost temperatury ciała

Klenbuterol może także wpływać na pracę serca, powodując jego palpitacje, nieregularny lub przyspieszony rytm, migotanie przedsionków i problemy z ciśnieniem krwi. Przyspieszone tętno i rozszerzenie naczyń krwionośnych może prowadzić do hipertrofii, czyli stanu, w którym serce powiększa się do nienaturalnych rozmiarów. Hipertrofia może stać się przyczyną ataku serca i w efekcie doprowadzić do śmierci.

Poza tym klenbuterol zawiera dopaminę, którą często nazywa się hormonem nagrody. Dopamina ściśle wiąże się z mechanizmem uzależnienia, dlatego klenbuterol jest substancją mocno uzależniającą.

W 1994 roku w Hiszpanii 140 osób trafiło do szpitala po spożyciu mięsa zwierząt tuczonych z użyciem klenbuterolu. Podobna sytuacja miała miejsce w 2006 roku w Chinach, gdzie 336 osób zatruło się po spożyciu wieprzowiny zawierającej tę substancję.

Klenbuterol może powodować spadek poziomu potasu w organizmie. Z tego powodu stosujące go osoby często jedzą dużo bananów, które są bogatym źródłem potasu.

Popularność tego tematu w internecie sprawiła, że w ostatnim czasie wzrasta liczba osób stosujących klenbuterol w celu utraty wagi lub budowy muskulatury. Należy jednak pamiętać, że regularne stosowanie tej substancji to poważne ryzyko. Zakład Medycyny Ratunkowej w Newton w stanie Massachusetts zarejestrował dwa przypadki osób, które wymagały pomocy medycznej po zastosowaniu klenabuterolu. Dwaj kulturyści w wieku 18 i 22 lat krótko po zażyciu klenbuterolu skarżyli się na palpitacje serca, mdłości, wymioty i bóle w klatce piersiowej.

Skutki zażywania klenbuterolu dla serca i mięśni zależą od dawki i czasu stosowania substancji. Ryzyko wzrasta wraz z dawką i czasem przyjmowania. Osoby stosujące duże dawki mogą szybko doświadczyć skutków ubocznych, takich jak zmniejszenie rozmiaru i wagi serca, a także zaburzeń w jego funkcjonowaniu.

Chińscy naukowcy zaobserwowali, że niska dawka klenbuterolu ma niewielki wpływ na króliki. Z kolei średnia dawka znacząco wpływa na prace serca u tych zwierząt, a większa dawka może nawet doprowadzić do śmierci.